"Yeni Vergi Yasası: Adalet İçin Reform mu, Cüzdan İçin Fırtına mı?"

 Hükümet, gelir adaletini sağlamak, kayıt dışılığı azaltmak ve kamu finansmanını güçlendirmek amacıyla hazırladığı Yeni vergi paketini Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sundu. 36 maddeden oluşan teklif, bireylerden işletmelere kadar geniş bir kesimi ilgilendiriyor. Paket; kira istisnasının kaldırılmasından sosyal güvenlik prim artışlarına, tapu ve araç satışlarındaki yeni harçlardan emekli kesintilerine kadar birçok düzenlemeyi içeriyor.
Mesken Kira İstisnası Kalkıyor, Emeklilere Muafiyet
Yeni düzenlemeyle, mesken kira gelirlerine uygulanan gelir vergisi istisnası kaldırıldı. Ancak sosyal güvenlik kurumlarından emekli, malul, dul ve yetim aylığı alanlar için istisna korunacak. Böylece kira geliri elde eden milyonlarca mülk sahibinin vergi yükü artacak.
Kira Giderlerinde Faiz İndirimi Sona Eriyor
Konut dışı taşınmazların kiraya verilmesinde, borçlanma faizlerinin gider yazılması uygulamasına son veriliyor. Amaç, vergi adaletsizliğini azaltmak ve borçla edinilen varlıklardan doğan vergi kaybını önlemek.
Dördüncü Geçici Vergi Dönemi Geliyor
Gelir Vergisi mükellefleri için yeni dönem: Artık kazançlar 3,6,9 ve 12 aylık dönemlerle beyan edilecek. Yılın son çeyreği için de geçici vergi beyannamesi alınacak.
Yatırım Fonları ve Vergi Planlaması Sınırlanıyor
Vergi istisnası olarak kullanılan bazı serbest yatırım fonlarının muafiyetleri daraltılıyor. Sadece nitelikli yatırımcılara satılan ve TEFAS’ta işlem görmeyen fonlar, bir yıldan fazla süreyle elde tutulsa dahi stopaj istisnasından yararlanamayacak.
Motorlu Taşıtlar ve Tapu Harçlarına Yeni Düzen
• YİKOB’ların (Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları) araçları ve taşınmaz işlemleri artık il özel idareleri gibi vergi ve harçlardan muaf olacak.
• Gayrimenkul alım satımlarında gerçek bedel beyanı zorunlu hale geliyor. Emlak vergisi değerinden düşük beyan verenlere uygulanan %25 cezaya ek olarak, artık bir kat vergi ziyaı cezası kesilecek.
• Araç satışlarında noter harcı getiriliyor: Satış bedeli üzerinden binde 2 oranında, en az 1.000 TL harç alınacak.
Ruhsat ve Yetki Belgelerine Yıllık Harç
Artık birçok işletme yıllık harç ödeyecek.
Yeni harç kapsamına giren alanlar:
• Kuyumculuk ve ikinci el motorlu taşıt/taşınmaz ticareti
• Özel sağlık kuruluşları (muayenehane, poliklinik, diş sağlığı merkezleri)
• Veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri
• Havacılık işletmeleri ve kıymetli madenler
• Turizm işletme belgeleri ve özel hastaneler ruhsatları
Vakıf Üniversitelerinde Ücret Artışına Yeni Kural
Vakıf üniversiteleri, hazırlık ve birinci sınıf dışındaki bölümlerin öğrenim ücretlerini artık YÖK’ün belirleyeceği esaslara göre ve ÜFE-TÜFE ortalaması dikkate alınarak belirleyecek.
Sosyal Güvenlikte Prim Artışı Dönemi
Vergi paketinin en çok tartışılacak bölümü sosyal güvenlik düzenlemeleri oldu:
• Tüm borçlanma prim oranları %32’den %45’e yükseliyor.
• İsteğe bağlı sigorta ve ev hizmetlilerinin MYÖ sigorta prim oranı %21’e çıkıyor.
• İşveren hissesi %11’den %12’ye yükseltiliyor.
• İmalat dışı sektörlerdeki 4 puanlık Hazine teşviki 2 puana indiriliyor.
• Genç girişimcilere sağlanan bir yıllık prim desteği kaldırılıyor.
• Emekli maaşlarından, borç tahsilatı için %25’e kadar kesinti yapılabilecek.
Üst Kazanç Sınırı Artıyor
Prime esas günlük kazanç üst sınırı, asgari ücretin 7,5 katından 9 katına çıkarılıyor. Bu düzenleme, üst gelir grubundaki çalışanların ileride alacağı emekli maaşlarını artıracak.
BES ve Borçlanma Artışları
• BES devlet katkısı (%30), Cumhurbaşkanı kararıyla %50’ye kadar artırılabilecek veya sıfıra indirilebilecek.
• Askerlik borçlanması dahil tüm borçlanma oranları %45’e yükseltiliyor.
Kentsel Dönüşüm ve Afet Yasalarında Süre Uzatımı
Kentsel dönüşüm projelerinde kullanılan fonların süresi 2027’ye, İSMEP projesinin KDV istisnası 2035’e kadar uzatılıyor. Ayrıca Kentsel Dönüşüm Başkanlığı, kamu bankalarından 2029’a kadar borçlanabilecek.
UEFA Organizasyonlarına Vergi Muafiyeti
Türkiye’de düzenlenecek 2026 Avrupa Ligi Finali, 2027 Konferans Ligi Finali ve 2032 Avrupa Şampiyonası kapsamında UEFA ve yabancı kulüpler KDV, gelir ve kurumlar vergisinden muaf olacak.
Elektrik, Belediyeler ve Aydınlatma Giderleri
Belediyelerin genel bütçe gelirlerinden yapılan kesintiler artırılarak, genel aydınlatma giderlerine devlet katkısı 2030’a kadar uzatılıyor.
Belediye Başkanlarına Çifte Ödenek Sınırı
Yeni düzenlemeye göre, belediye başkanları ve meclis üyeleri, aynı anda birden fazla görev nedeniyle ücret alamayacak. Ancak zorunlu görevlerden yalnız biri için ödeme yapılabilecek.
Yeni vergi paketi, tasarruf, gelir adaleti ve kamu finansmanı temeline dayanıyor. Ancak hem vatandaş hem işveren tarafında vergi yükü artışı kaçınılmaz görünüyor.
Ekonomistler; özellikle kira istisnasının kaldırılması ve sosyal güvenlik prim artışlarının hane halkı gelirini olumsuz etkileyebileceğini, kısa vadede enflasyon baskısını artırabileceğini,paketin temel amacının “bütçe açığını kapatmak ve kayıt dışılığı azaltmak” olarak yorumluyor. Ancak aynı zamanda, hane halkı üzerindeki vergi baskısının artacağına dikkat çekiliyor. Özellikle kira istisnasının kaldırılması, küçük mülk sahiplerini doğrudan etkileyeceğini ifade ettiler.
Yasa Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihte yürürlüğe girecek.
Yürütme: Cumhurbaşkanlığı tarafından gerçekleştirilecek.
Mavi Yıldırım